Kierunek studiów: Jednolite studia magisterskie — teologia kapłańska
Forma zaliczenia: egzamin + zaliczenie bez oceny
30h kontaktowych (20h wykład i 10h ćwiczenia), 70-90h pracy własnej studenta, 4 ECTS
Filozoficzna analiza podstaw i granic wartości ludzkiego poznania, prezentacja rozmaitości jego form, perspektywy jego jednolitości i organicznej jedności. Kształtowanie rzetelnych umiejętności poznawczych: uświadamiania sobie i doskonalenia własnych czynności poznawczych, rozróżniania kompetencji aktów poznawczych oraz ich wartościowania (oceniania aktów dokonanych i powinnościowego planowania aktów nowych), zbliżania się do celu poznania, jakim jest prawda i unikania błędów lub tylko ograniczeń poznawczych, przy poszukiwaniu jego oczywistości i odsłanianiu jego wątpliwych założeń.
Zagadnienia szczegółowe:
- definicja filozoficznej nauki o poznaniu, jej przedmiot, metoda, cel, problematyka; koncepcje epistemologii/teorii poznania oraz jej relacje z innymi dyscyplinami filozoficznymi i pozafilozoficznymi (zwłaszcza z psychologią, filozofią umysłu i kognitywistyką);
- problem możliwości teorii poznania; idea poznania wyróżnionego (oczywistość, samoświadomość);
- sceptycyzm: dzieje, odmiany, argumenty, krytyka; sceptycyzm a fallibilizm i krytycyzm;
- rodzaje czynności i wytworów poznawczych (wiedza): poznanie bezpośrednie a pośrednie, natura i rodzaje doświadczenia; struktura percepcji i jakości zmysłowe; intuicja intelektualna, przekonania;
- źródła poznania: wersja psychologiczna (empiryzm genetyczny – natywizm); wersja metodologiczna: aposterioryzm – aprioryzm; wiedza syntetyczna – wiedza analityczna; wiedza przedmiotowo konieczna;
- racjonalizm – irracjonalizm: racjonalizm epistemologiczny a racjonalizm metafizyczny; poznawcze zalety rozumu (intelektu); kryterium intersubiektywnej komunikowalności i kontrolowalności; argumenty irracjonalistów; racjonalizm scjentystyczny i niescjentystyczny, skrajny i umiarkowany; rozum a wiara;
- autorytet epistemiczny: definicja, niezbędność i ograniczenia autorytetu, warunki jego prawomocności (intersubiektywna sprawdzalność i wiarygodność) i typy; autorytet religijny;
- realizm – idealizm a internalizm – eksternalizm;
- prawda: koncepcja klasyczna (formuła, problemy, eksplikacje, interpretacje) i koncepcje nieklasyczne (koherencyjna, ewidencyjna, pragmatyczna, zgody powszechnej); problem (bez)względności prawdy, prawda a adekwatność;
- uzasadnienie: pojęcie i modele uzasadnienia epistemicznego – fundacjonalizm/fundamentyzm a koherentyzm; sposoby i stopnie uzasadniania przekonań;
- typy wiedzy: klasyczna a naukowa (science); natura poznania religijnego.
